Bezint voordat u begint; én voordat u eindigt !
Afspraak is afspraak. Een simpel gezegde. Maar voor juristen zit daar een hele wereld achter. Wanneer is er een afspraak tot stand gekomen? Wat houdt die afspraak precies in? Hoe worden lacunes in die afspraken opgevuld? Wat te doen als een afspraak niet wordt nagekomen? Hoe kom je weer van een afspraak af? Dat laatste wordt opzegging en/of ontbinding van een overeenkomst genoemd.
Als een onderdeel van een afspraak (overeenkomst) niet wordt nagekomen door de één, dan kan de ander de overeenkomst ontbinden (beëindigen) Maar vaak zijn er wel nadere voorwaarden gesteld om dat te mogen doen. Zo kunnen er voorwaarden in de overeenkomst zelf zijn opgenomen om te kunnen beëindigen, maar ook de wet stelt bepaalde eisen. De wet geeft (bijvoorbeeld) aan dat een overeenkomst pas kan worden ontbonden, nadat de wederpartij in gebreke is gesteld. Dat betekent dat er een mogelijkheid moet worden geboden om de tekortkoming in de nakoming van de gemaakte afspraken alsnog te herstellen. Als de wederpartij de gemaakte afspraken dan nog steeds niet nakomt, dan kan een situatie ontstaan dat de overeenkomst kan worden beëindigd (ontbonden). Dit lijkt eenvoudig, maar bij het gebruik maken van dit soort bevoegdheden moet (overigens net als bij het aangaan van een overeenkomst) weloverwogen te werk worden gegaan. Wanneer er wanprestatie door de één wordt gepleegd heeft de ander in beginsel het recht om de overeenkomt te ontbinden, maar dat is niet altijd het geval. Of die bevoegdheid of mogelijkheid er is, is afhankelijk van alle omstandigheden van het geval. Het is niet één bepaalde omstandigheid die doorslaggevend is, maar álle omstandigheden moeten te samen worden afgewogen ( HR 28 september 2018 ECLI:NL:HR:2018:1810). Bij opzegging van m.n. langlopende (samenwerkings-)overeenkomsten van onbepaalde tijd is het van belang dat er nagedacht wordt over een redelijke opzegtermijn en eventueel zelfs over een vergoeding(Hoge Raad op 29 maart 2019 ECI:NL:HR:2019:446).
De strekking is dus: het is niet alleen: “bezint voordat u begint” aan een overeenkomst; maar ook: “bezint voordat u een overeenkomst eindigt !”
Op dat soort cruciale momenten is het van belang, zeker bij wat belangrijkere contracten, om tijdig, dus vóórdat u de definitieve stap gezet heeft, advies in te winnen.
Harm van Lingen is advocaat aansprakelijkheids- en contractenrecht bij Knuwer advocaten te Alkmaar. Voor nader advies kunt u hem bereiken via 072-2001043 (rechtstreeks) of 072-5127117 (kantoor Alkmaar) en via harmvanlingen@knuwer.nl.
