Strengere en modernere regels ter bescherming van de consument.

Wellicht herkent u de consumentenproblemen van deze tijd:
 

• U koopt iets bij Bol.com, maar heeft u het nu van Bol.com of van een andere partij gekocht? Dit is toch wel van belang als u wil klagen over de kwaliteit van het geleverde product.
• U leest een hele mooie review, maar als u het product ontvangt of de vakantiebestemming bereikt, krijgt u het sterke vermoeden dat diegene die de review schreef blind was of (erger nog) dat de review fake was;
• Product x wordt aangeboden: “van € 100,= nu voor € 70,=”, terwijl u niet anders weet dan dat het product eerder € 70,= kostte.
   

Sinds jaar en dag hebben we de zogenaamde zwarte lijst (artikel 6:236 BW) en de grijze lijst (artikel 6:237 BW). Dat betreffen bedingen die via algemene voorwaarden door de gebruiker van die algemene voorwaarden (de verkoper zeg maar) aan diens contractspartij min of meer worden opgedrongen (want wie leest nou die algemene voorwaarden?). Die bedingen kunnen onredelijk bezwarend zijn (zwarte lijst) of kunnen worden vermoed onredelijk bezwarend te zijn (grijze lijst).
 

Speciaal voor de consument is er dan ook nog de zogenaamde “blauwe lijst”. Dat is een (uit het Europees recht afkomstige) lijst met een opsomming van bedingen die worden aangemerkt als oneerlijke handelsbedingen en waarop diverse (verschillende) sancties staan. Dat kan een boete zijn (die door de AFM of ACM kunnen worden opgelegd) of die nietigheid of vernietigbaarheid van de overeenkomst of het beding mee kunnen brengen.
 

Per 28 mei 2022 zijn deze regels aangescherpt. Met name zijn ze aangepast aan de moderne tijd. De Europese Richtlijn heet ook niet voor niets de Moderniseringsrichtlijn. De nieuwe regels treden in werking op 28 mei 2022. De modernisering zorgt er voor dat de regels niet alleen gelden voor de verkoper op internet, maar ook voor de partij die vraag en aanbod op internet bij elkaar brengt maar zelf niet verkoopt. Online marktplaatsen (zoals Bol.com, Amazon, AliExpress) moeten duidelijke informatie geven over de identiteit van de verkoper. Bovendien moet duidelijk worden gemaakt of die verkoper een handelaar (professionele verkoper) is of een andere consument. Want als de verkoper een handelaar is, heeft de koper als consument recht op de consumentenbescherming (hetgeen niet het geval is als de ene consument aan de andere consument verkoopt).
 

Het belang van reviews wordt steeds groter; m.n. bij reizen, hotels en restaurants. Maar met het belang van reviews groeit ook het misbruik van reviews. De Moderniseringsrichtlijn bepaalt daarom dat handelaren (professionele verkopers dus) die zich van reviews bedienen, verplicht zijn om dergelijke reviews op echtheid te controleren. En het wordt verboden om tegen betaling niet-authentieke beoordelingen te laten plaatsen.
 

Verder:

• als de aanbieder gepersonaliseerde aanbiedingen doet (de prijs is bijvoorbeeld afhankelijk van de plaats vanaf waar men zoekt) dan moet gemeld worden dat er gebruik gemaakt wordt van gepersonaliseerde aanbiedingen;
• als een consument een gratis dienst krijgt in die zin dat hij er niet voor hoeft te betalen, maar wel zijn persoonsgegevens ervoor inruilt, dan heeft die consument dezelfde bescherming als in het geval dat er (in geld) voor is betaald;
• een aanbieding: “Van € 100,= nu voor € 70,=” mag nog steeds, mits de referentieprijs (de € 100,=) de prijs is die gehanteerd werd gedurende een periode van minimaal 30 dagen voorafgaand aan de prijsvermindering. Daarmee worden hele korte prijsverhogingen om vervolgens een spectaculaire prijsverlaging voorkomen. Deze regel geldt overigens niet voor beperkt houdbare zaken.
• voor zoekmachines, e.d. geldt dat er duidelijk gemaakt moet worden op grond van welke criteria (parameters) de zoekresultaten zijn geselecteerd;
   

De bedoeling van deze regels is dat misleiding nog meer wordt tegengegaan. Dat is een goede zaak. De malafide aanbieders kunnen met deze regels beter worden aangepakt. Niet alleen door ACM en AFM maar ook door de consument zelf, als ze achteraf constateren dat ze misleid zijn (of zich zo voelen). Voor de bonafide aanbieder en met name diegenen met een webshop, betekent het wel werk aan de webwinkel, want het is verstandig om te checken of de webshop nog aan de eisen voldoet.
 

Als er In consumentenzaken geprocedeerd wordt, gaat het vaak om kleinere bedragen, waarbij bijstand van een advocaat vanuit kosten/baten-afweging niet altijd haalbaar is. Ter geruststelling voor de consument en ter waarschuwing voor de (malafide) aanbieder; de kantonrechters hebben de taak om actief en uit zichzelf (dus ook als er geen beroep op wordt gedaan, bijvoorbeeld omdat de consument zich -uit kostenoverwegingen- niet laat bijstaan door een advocaat) te controleren of er aan deze vele consumentenbeschermende regels wel werd voldaan. En zo niet, om daar dan gevolgen aan te verbinden. Zelfs ook in de gevallen waarin de consument helemaal geen verweer voert in de procedure, kan de verkoper/aanbieder die een eis indient tegen een consument, een lijst met lastige vragen krijgen vanuit de rechtbank Uitgebreide procedure consumentenkoop | Rechtspraak.nl, omdat de rechter zelf moet nagaan of die consumentenbeschermende regels wel zijn nageleefd.
 

Als u vragen heeft kunt u contact opnemen met Harm van Lingen. Hij is advocaat aansprakelijkheids- en contractenrecht bij Knuwer advocaten Alkmaar, harmvanlingen@knuweralkmaar.nl ; 072-2001043. Knuwer | Harm van Lingen